Slecht slapen is slecht voor je gezondheid
Als je slecht slaapt heb je daar overdag last van. De meest bekende vorm van slecht slapen is slaapapneu. Als je adem stokt schrik je een beetje wakker zodat je weer doorademt. Hierdoor kom je niet in je diepe slaap, je merkt dat zelf niet tijdens het slapen. Mensen die last hebben van slaapapneu worden ’s ochtends moe wakker.
Slaapapneu geeft allerlei complicaties: hoge bloeddruk, nier-vaatovervulling waardoor je vaak ’s nachts je bed uit moet om te plassen. Er kunnen ook hartritmestoornissen optreden en uiteindelijk hart- en herseninfarcten. Daarnaast kun je psychische klachten krijgen, zoals depressie. Slaapapneu patiënten hebben vaak hoofdpijn.
Er zijn ook nog andere slaapstoornissen, die worden door een neuroloog-somnoloog onderzocht en worden hier niet beschreven.
Slaapapneu is goed te behandelen en dat is ook zeker nuttig. Bij een goede behandeling zijn op de korte termijn de patiënt en de partner overdag beter uitgerust en je blijft langer gezond omdat je minder kans loopt op hart- en vaatziekten.
Waar moet je op letten?
Je kunt op heel veel plaatsen terecht voor slaaponderzoek. Het is echter van belang dat aan de hand van de uitslag alle opties met je besproken worden. Dat betekent bijvoorbeeld dat je bij licht tot matig slaapapneu onderzocht wordt door een KNO-arts die kan adviseren of je in aanmerking komt voor een ingreep aan het zachte verhemelte. Bij ernstig slaapapnoe is een consult longarts nodig. Er is dus een nauwe samenwerking tussen longartsen en KNO-artsen wenselijk om bij de beste behandeling voor slaapapneu uit te komen.
Deze pagina is bedoeld als kort praktisch overzicht en geeft de visie van online KNO-arts. Mocht je uitgebreide informatie willen klik dan op de links van de Apneu-vereniging en KNO-vereniging.
Uitslag slaaponderzoek, wat nu?
De belangrijkste uitslag is de Apneu Hypopneu Index (AHI), deze bepaalt voor welke oplossingen je in aanmerking komt. Verder is het van belang of je met name op je rug apneus hebt: dan kom je in aanmerking voor een Sleep Position Trainer (SPT). De meeste patiënten krijgen een Mandibulair Repositie Apparaat (MRA). Mensen met grote keelamandelen en/ of een lange huig komen soms in aanmerking voor een verhemelte ingreep. Bij ernstig slaapapneu is Continuous Positive Airway Pressure (CPAP) de eerste keuze.
AHI 5 - 15
Licht
slaapapneu
Bij overgewicht met hulp afvallen
- Vaak SPT
- Meestal MRA
- Soms versteviging verhemelte
AHI 15 - 30
Matig
slaapapneu
Niet autorijden totdat je behandeld bent
- Soms SPT
- Meestal MRA
- Soms verhemelte chirurgie
- Eventueel CPAP
AHI boven 30
Ernstig
slaapapneu
Niet autorijden totdat je behandeld bent
- CPAP is eerste keuze
- Eventueel (uitgebreide) chirurgie
Behandeling
Voor alle patiënten met slaapapneu en overgewicht geldt dat gewichtsverlaging ook een verlaging in de AHI geeft. Dus als je slaapapneu en overgewicht hebt zou ik eerst afvallen, bijvoorbeeld met een ‘gecombineerde leefstijl interventie’ (GLI) via je huisarts of specialist.
De drie meest voorkomende behandelingen zijn:
Sleep Postion Trainer
De SPT geeft trillingen als je op je rug gaat liggen: dit is het signaal om op je zij te draaien, zonder dat de slaap verstoord wordt.
Mantibulair Repositie Apparaat
Een MRA houdt de onderkaak naar voren, zodat de tong niet meer achterin de keel zakt.
(Continuous) Positive Airway Pressure
(C)PAP geeft via een masker extra lucht bij inademing, waardoor de luchtweg open blijft.
Als mijn behandeling niet lukt: wat dan?
Als de eerste behandeling onvoldoende werkt kan er voor een andere oplossing gekozen worden. Bijvoorbeeld als een MRA niet werkt kun je alsnog voor CPAP kiezen. Sommige patiënten krijgen ook een combinatiebehandeling, bv. MRA met CPAP. Uiteindelijk zijn er chirurgische mogelijkheden zoals tongzenuw stimulatie.
Chirurgische mogelijkheden
Er zijn een aantal lichte ingrepen, zoals verlittekening van het verhemelte (bv. Coblation). Bij patiënten met een lang verhemelte en/ of grote keelamandelen kunnen de keelamandelen verwijderd worden en/ of het verhemelte chirurgisch ingekort worden. Operaties aan de keel zijn meestal pijnlijk. Sommige patiënten komen in aanmerking voor een kaakoperatie, waarbij de boven- en onderkaak naar voren geschoven wordt. In zeldzame gevallen wordt op meerdere niveaus geopereerd (multilevel): bv. aan het verhemelte en tongbasis.
Voorafgaand aan operaties wordt gekeken door de KNO-arts of de ingreep kans van slagen heeft. Dit gebeurt onder een lichte sedatie (met een slaapmiddel) tijdens een korte poliklinische opname.
Hieronder de vier belangrijkste operaties:
Versteviging
verhemelte
Met een warmte-behandeling wordt door verlittekening het zachte verhemelte steviger en strakker: sluit minder af.
Verhemelte
chirurgie
Met een operatie wordt het verhemelte ingekort en strak getrokken, soms met een tongbasis reductie.
Tongzenuw
stimulatie
Met een tong-pacemaker komt bij inademing de tong iets naar voren waardoor de luchtweg open blijft.
Kaak
operatie
De Kaakchirurg plaatst zowel de onder- als bovenkaak naar voren (bi-maxillair), de tong zakt dan niet meer achterin.